In een sterk team komen de beste spelers tot hun recht

Van Zwam gaat straks vertellen over zijn oude jeugdheld, Eric Cantona, speler van onder andere Leeds United en Manchester United. Cantona had een concurrent, ene Zinedine Zidane. In de jaren voorafgaand aan het WK van 1998, maakte bondcoach Aimé Jacquet de keuze om Zidane op te stellen en hem klaar te stomen voor dat WK. Want beide spelers opstellen, nee dat wilde hij niet. Jacquet vroeg zich af: wie zijn de beste spelers en wie stel ik op? De keuze die hij maakt heeft natuurlijk invloed op de hiërarchie in het team. Lees de tekst aandachtig door en bekijk de fragmenten om door te gaan naar het volgende hoofdstuk.

Aan het begin van het seizoen maak je een inschatting wie je beste spelers zijn, maar goed te voorspellen is het lang niet altijd. Wie de beste spelers zijn, kan ook gaandeweg een seizoen pas duidelijk worden. Wat ik wél vind is dat in succesvolle teams, de beste spelers zo optimaal mogelijk tot hun recht komen. Deed PSV er rond 1990 goed aan het team om Romário heen te bouwen? Ja, natuurlijk. En datzelfde geldt voor Messi bij FC Barcelona, of voor Sadio Mané en Mo Salah bij Liverpool. Waar het vervolgens vooral om gaat, is dat de overige spelers accepteren dat de sterkere spelers belangrijk worden gemaakt. Als trainer-coach moet je dit hele proces als het ware ‘managen’. En bij dat ‘managen’ gaat het in feite om ‘het stabiel houden van de hiërarchie’. Alleen dankzij een stabiele hiërarchie kun je je team met dezelfde intentie laten voetballen. Als spelers namelijk niet in dienst van elkaar kunnen of willen spelen, bijvoorbeeld omdat ze denken dat het spel om hén moet draaien, is het onmogelijk een strategie goed uit te voeren. Dus samengevat: de beste spelers zijn het belangrijkst, maar iedereen heeft perspectief nodig. Ja, ook de wisselspelers.’

Vragen om alvast over na te denken:

• Wie zijn de beste spelers in jouw team?
• Komen deze spelers maximaal tot hun recht in de speelwijze?
• Kunnen de beste spelers de verantwoordelijkheid aan?
• Is de rest bereid om in dienst van deze spelers te voetballen?
• Hebben de andere spelers perspectief en kunnen ze een bijdrage leveren?

Hiërarchie
Niet voor het eerst (en ook niet voor het laatst) deze cursus, komt het woord ‘hiërarchie’ terug. Een stabiele hiërarchie is noodzakelijk om geen energie te verspelen aan onnodige conflicten. Bovendien kun je alleen dankzij een stabiele hiërarchie je team met dezelfde intentie te laten voetballen. Als spelers niet in dienst van elkaar kunnen of willen spelen omdat ze allebei denken dat het spel om hun moet draaien, is het onmogelijk een strategie goed uit te voeren. Maar wat bepaalt nu precies de hiërarchie in een team? Van Zwam legt dat hier uit:

Wisselspelers
Nog even door over de hiërarchie: naast de béste spelers heb je ook te maken met spelers die niet veel minuten maken. Toch horen ook zij bij het team en hebben ze perspectief nodig. In dit korte fragment geeft Van Zwam daartoe enkele tips:

Samengevat:

• Hiërarchie wordt voor een groot deel bepaald op het veld.
• Spelers die veel minuten maken staan doorgaans hoger in de hiërarchie.
• Je kunt spelers laten dalen en stijgen in de hiërarchie door ze te wisselen of niet op te stellen.
• Ook buiten het veld kun je spelers laten stijgen (of dalen) in de hiërarchie, door ze wel (of niet) het woord te geven tijdens een bespreking.
• Om de hiërarchie stabiel te houden, hebben ook de wisselspelers perspectief nodig.
• Betrek wisselspelers bij het proces door te praten over hun individuele ontwikkeling.
• De coach moet zich afvragen of de beste spelers optimaal renderen.
• De ultieme vorm van perspectief is speeltijd.